Wat verandert er in de Wet Toekomst Pensioenen?

De meerderheid van de Tweede Kamer stemde 30 mei 2023 in met de Wet Toekomst Pensioenen. De wet komt bijna vier jaar na het sluiten van het Pensioenakkoord en na vijftien jaar na het eerste initiatief voor een nieuw pensioenstelsel. De wet zal een grote hervorming teweegbrengen. 

Wat gaat er veranderen?

Uitkeringsbelofte verdwijnt
Op dit moment geldt er een uitkeringsbelofte. Je weet als deelnemers van een pensioenfonds welk bedrag je vanaf je pensioenleeftijd gaat ontvangen. Deze belofte zal in het nieuwe stelsel verdwijnen. De ingelegde pensioenpremie staat wel vast. Het pensioenfonds gaat uit van drie scenario’s waarin het pensioenbedrag zal worden uitgekeerd: een optimistisch, verwacht en pessimistisch scenario. De methode om de uitkomsten in drie scenario’s te berekenen wordt de Uniforme Rekenmethodiek (URM) genoemd.

Hoogte pensioen beweegt meer mee met de economie
De hoogte van het pensioen gaat meer meebewegen met de economie. Gaat het goed met de economie dan gaat je pensioen sneller omhoog. Gaat het minder goed met de economie, dan kan je pensioen ook worden verlaagd. Van 2009 tot juli 2022 zijn de politiepensioenen ondanks goede rendementen niet meer verhoogd, vanwege een lage marktrente. Pensioenfondsen zijn in het huidige systeem verplicht om grote buffers aan te houden omdat deelnemers een uitkering wordt beloofd. Omdat deze verplichting nu vervalt, kunnen de fondsen rendementen op hun beleggingen direct uitkeren. De keerzijde is wel dat het pensioen ook sneller verlaagd kan worden. De solidariteitsreserve (een aanvullend vermogen dat door het pensioenfonds wordt aangehouden bovenop de persoonlijke pensioenvermogens van de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden) kan eventuele negatieve schokken op de markt opvangen. Ook is er in de nieuwe wet een mogelijkheid ingebouwd om het verlies over de toekomst uit te spreiden en op te vangen door een volgend economisch beter jaar, waardoor het pensioenbedrag niet in één keer veel lager uitvalt. 

Partnerpensioen vóór pensioneren
Het is vaak onduidelijk hoe het partnerpensioen in elkaar zit. Mensen weten niet hoe hoog het pensioen voor hun partner is vanaf overlijden, wat de impact is van deeltijd werken of dat een partner moet worden aangemeld. In de nieuwe wet worden de afspraken rondom het partnerpensioen voor iedereen hetzelfde. Je partner krijgt X% van je laatstverdiende loon. Hoe hoog dit percentage is staat in het nieuwe pensioenreglement en is gemaximeerd op 50 %. 

Financiering van je pensioen
De collectieve pensioenpot wordt omgezet naar een individuele pensioenpot. Iedere deelnemer betaalt voortaan voor zijn of haar eigen pensioen, in plaats van het collectief. Daarnaast verdwijnt de doorsneesystematiek. Bij de doorsneesystematiek wordt voor elke deelnemer hetzelfde premiepercentage betaald en krijgen werknemers voor iedere ingelegde euro dezelfde pensioenopbouw, onafhankelijk van de leeftijd. De euro van een jongere kan echter veel langer worden belegd en is daarom meer waard dan een op hetzelfde moment ingelegde euro van een oudere werkende. Jongere deelnemers betalen dus mee aan het pensioen van de ouderen. In het nieuwe stelsel komt de euro van de jongere in een individueel potje. 40 tot 50-jarigen hebben nadeel van de omzetting. Zij betaalden wel mee aan de pensioenen van de ouderen, maar de jongeren gaan in het nieuwe stelsel niet aan hun pensioen meebetalen. In het nieuwe pensioenreglement zal worden vastgelegd hoe deze compensatie wordt gefinancierd. Hoe dit gaat gebeuren hangt vooral af van de financiële positie van het pensioenfonds op het moment van de overgang. Het kan worden betaald uit pensioenkapitaal (uit de aangehouden buffers bijvoorbeeld) of uit de toekomstige pensioenpremie. Hoe beter het pensioenfonds er financieel voorstaat op het moment van de overgang, hoe groter de kans dat dit tekort meteen wordt aangevuld. 

Wat blijft er gelijk?

Regelen het samen
Het pensioen blijft geregeld door de overheid, werkgevers, werknemers, sociale partners en pensioenuitvoerders, om het pensioen zo betaalbaar en wenselijk mogelijk te houden. 

Pensioenambitie is hetzelfde
De pensioenambitie in de Wet Toekomst Pensioenen verandert niet. Het blijft mogelijk om in veertig jaar pensioen opbouwen om 75% van je gemiddelde pensioengrondslag op te bouwen en bij tweeënveertig jaren, 80%. Pensioengrondslag is je pensioengevend inkomen, rekening houdend met de AOW. Oftewel, je komt uit op 75% van wat je gemiddeld verdiende minus de AOW. 

Hoge mate van solidariteit
Zowel in het oude als het nieuwe pensioenstelsel delen we risico’s van onder andere hogere levensverwachting, overlijden en arbeidsongeschiktheid. Ondanks de invoering van een persoonlijke pensioenpot blijf je levenslang pensioen ontvangen. Kom je te overlijden, dan is er een uitkering voor je nabestaanden en ook arbeidsongeschiktheid blijft geregeld in de nieuwe wet. Dit is vastgelegd in het pensioenreglement van het politiepensioen. 

Beperkte kosten
Door de collectieve uitvoering van de pensioenregeling liggen de administratieve en beleggingskosten (veel) lager ten opzichte van de individuele pensioenpolis. 

Waarom is er zoveel kritiek?

Goed huidig pensioenstelsel
Het huidige pensioenstelsel is al heel goed. Mensen zijn tevreden en daardoor wordt de noodzaak om te veranderen niet door iedereen gezien. Wel is het goed om je te realiseren dat de laatste twee indexaties (2,39% in juli 2022 en 11,96% in januari 2023) mogelijk zijn gemaakt door het nieuwe pensioenstelsel. Deze verhogingen konden alleen worden toegekend omdat de grens om te mogen indexeren sinds juli 2022 fors verlaagd is naar 105. Voor de jaren 2009 tot juli 2022 kon het pensioen niet verhoogd worden volgens de prijsindex. Wanneer we dit specifiek toespitsen op het ABP betekent dit dat mensen met een pensioen 20% minder konden uitgeven, omdat de indexatie achterbleef. 

Hervorming kent risico’s
Met ruim 3,5 miljoen gepensioneerden, bijna zes miljoen werkenden en 1500 miljard euro aan pensioenvermogen zijn de belangen enorm. De omzetting van al dat pensioengeld moet in één keer goed gebeuren. Er zijn geen garanties dat de transitie goed gaat. Ook zijn er uitgebreide discussies gaande wat een evenwichtige verdeling van het pensioengeld is. Hoe wordt het pensioengeld verdeeld? Wel zijn er in de wet veel zaken vastgelegd om dit proces zo goed mogelijk te laten verlopen.

Geen garantie voor hoger pensioen
In het nieuwe pensioenstelsel kan je pensioen stijgen bij een goedlopende economie, maar het kan ook dalen wanneer het economisch slechter gaat in Nederland. Ondanks de buffers die hiervoor zijn ingebouwd, is de onzekerheid hierover groot en dit zorgt voor argwaan. Het is goed om je te realiseren dat er in het huidige pensioenstelsel ook geen garanties zijn. Zo kon het pensioen jaren niet verhoogd worden en moesten de pensioenfondsen het pensioen verlagen. 

Waarom hoor je nog zo weinig over de verlenging / uitbreiding van de RVU?
De Regeling voor Vervroegde Uittreding (RVU) staat niet in de Wet Toekomst Pensioenen. Wel is er zowel na de behandeling van de Wet Toekomst Pensioenen in de Tweede als Eerste Kamer een motie aangenomen waarin aandacht wordt gevraagd voor de RVU regeling.

De sociale partners voeren al enige tijd gesprekken over het verlengen van de RVU regeling na 2025. Demissionair minister Schouten informeerde in de week van 18 september 2023 de Tweede Kamer over de maatregelen rondom duurzame inzetbaarheid en eerder uittreden en de voortgang van deze gesprekken. Daarin kwam naar voren dat de sociale partners nog geen akkoord hebben bereikt. Helaas is er in 2024 nog steeds geen akkoord, daarom voeren de politiebonden op 27 maart 2024 actie om ervoor te zorgen dat de RVU structureel verlengd wordt voor nu en in de toekomst. 

Meer informatie

https://www.acp.nl/inkomen/pensioen/politie/